سختی گیر رزینی آب

مفهوم سختي آب (Hardness):

به بخشي از مواد و فلزات محلول در آب گويند که ماهيت رسوبي دارند واز ترکیبات آهن،منگنز، استرانسيم، آلومينيوم و به خصوص کلسیم و منيزيم بوجود مي آيند که 4 مواد اول داراي نسبت بسيار کمتری در آب ميباشند.
بنابراين براي تمام مقاصد عملي ميتوان سختي آب را برابر با مجموع يونهاي کلسیم و منيزيم دانست.

البته در آبهاي طبيعي معمولاً غلظت كلسيم حدود 2 برابر منيزيم است در حالي كه در آب دريا غلظت منيزيم حدود 5 برابر كلسيم مي‌‌باشد.
اما به طور كلي سختي آب را مي‌‌توان به دو بخش موقت يا دائم طبقه بندي نمود:

—سختي موقت آب (سختي كربناتي) :

در حقيقت املاح بي‌كربنات كلسيم و منيزيم است كه در اثر حرارت دادن از حالت محلول به صورت غير محلول و در نتيجه به رسوب تبديل مي‌‌شود.

↓H2O+Ca(HCO3)2→CO2↑2H2O+CaCO3

سختي دائم (غير كربناتي):

املاح سولفات، كلرايد، نيترات و غيره با كلسيم و منيزيم است كه در اثر حرارت دادن رسوب نمي‌كند.

* تمامي آبهاي طبيعي حاوي غلظتهاي مختلفي از نمكهاي محلول هستند كه اين نمكها در آب تفكيك شده و يونهاي باردار بوجود مي‌‌آورند. يونهاي داراي بار مثبت كاتيون و يونهاي داراي بار منفي آنيون ناميده مي‌‌شوند.

واحد سختي در كشورهاي مختلف بصورت زير است:

—1- فرانسه: هر واحد سختي برابر است با 10 گرم گربنات كلسيم در 100 ليتر آب (10 ميلي‌گرم در ليتر)
2- انگليس: برابر است با يك گرم كربنات كلسيم در 70 ليتر آب (3/14 ميلي‌گرم در ليتر Grain)
3- ايران و آمريكا: برابر است با يك گرم كربنات كلسيم در 100 ليتر آب

(1 ميلي‌گرم در ليتر PPM)

رده‌بندي سختي آب بر حسب نوع آب
0-75 سبك
75-150 نسبتاً سخت
150-300 آب سخت
>300 خيلي سخت

بطور كلي سختي موجود در آب باعث مشكلاتي درسيستمهاي تاسيساتي و صنعتي مي‌‌شوند.

—مبادله كننده يوني(رزين ها):

رزين‌هاي تعويض يوني ذرات جامدي هستند كه مي‌‌توانند يونهاي نامطلوب در محلول را با همان ميزان از يونهاي مطلوب مشابه جايگزين نمايد. رزينهاي مصنوعي از نوع سيليكات آلومينيوممي باشند.

و به رزينهاي معدني زئوليت گويند كه در طبيعت بصورت سنگهايي يافت مي‌‌شود. اين مواد, يونهاي سختي‌آور آب (كلسيم و منيزيم) را حذف كرده و به جاي آن يون سديم آزاد مي‌‌كنند و از اين رو به زئوليتهاي سديمي مشهورند.

rezinrezin2

—دستگاه سختی گیر:

—برای سختی زدایی معمولاً از دستگاه های سختی گیر استفاده می شود.

—دستگاه شامل یک استوانه فلزی است، که در داخل آن مواد موثر در سختی زدایی (رزین های تبادل یونی) قرار گرفته است. رزینهای مزبور، کلسيم و منيزيم را با سديم تعويض کرده و آب سخت را به آب نرم تبديل مي کنند. رزينهاي دستگاه سختي گير پس از مدت زمان معين اشباع مي شوند و کارايي خود را از دست مي دهند. اگر رزين با محلول کلرو سديم 10% شستشو شود، خاصيت سختي گيري خود را باز مي يابد.

—غلظتهاي کمتر و يا بيشتر نمک اثر کمتري دارند. استفاده از آبهاي گل آلود و داراي مواد معلق، و همچنين آبهايي که داراي املاح آهن، منگنز، مس و ديگر فلزات سنگين مي باشند، رزينها را فرسوده و آبدهي دستگاه سختگير را کم مي کنند.

—مشخصات فنی سختی گیر:

—1-مخزن دستگاه سختی گیر ساخته شده از ورق کربن استیل مطابق استاندارد با دریچه آدم رو.

—2- سیستم های پخش کننده و جمع آوری آب همراه با نازلهای مخصوص.

—3- لوله کشی از جنس گالوانیزه PVC يا پلی اتیلن.

—4- يك لايه شن سيليسي دانه بندي شده.

—5- مخزن نمک از جنس پلی اتیلن، فلزی یا بتنی.

—6- کنترلر به صورت: دستی، نیمه اتوماتیک، تمام اتوماتیک.

— موارد بالا تقريباً در اكثر كارخانجات ثابت است .

Picture1 Picture2

اجزای سختی گیر بصورت شماتیک:

Picture3

موارد کاربرد سختی گیرها:

1- کاهش سختی آب های آشامیدنی که طبق استاندارد WHO مقدار سختی را معادل 250 میلی گرم پیشنهاد شده است.

2- حذف سختی آب دیگ های بخار.

3- حذف یا کاهش سختی آب در سیستم گرمایش و سرمایش.

4- حذف یا کاهش سختی آب در صنایع نساجی و رنگرزی و….

محاسبه حجم رزين لازم براي تصفيه آب:

—

 

V= Q×T×L /C

Q = دبي آب ورودي به واحد تعويض يوني به m3/h

T = طول زمان سرويس دهي برحسب h (ساعت)

L = غلظت يون‌هايي كه بايد از آب ورودي حذف شود برحسب معادل كربناتي

V = حجم رزين برحسب m3